شاید شما هم واژهی امپریالیسم به گوشتان خورده باشد. از آن ایسمدارها که شاید حتی تلفظ کردنش هم سخت است چه برسد به دانستن معنایش. با این حال بسیاری از مردم جهان با این که شاید هیچ وقت هم این واژه را نشنیده باشن بارها طعم تلخ آن را در زندگیشان چشیدهاند. طعمی که ما مردم ایران هم کمی از آن را مزه کردهایم. طعمی که اگرچه تا همین پنجاه سال پیش زیرزبان پیر و جوانمان بود ولی تفش کردیم. جوری که بعد از گذشت سالها تلخیش فراموشمان شدهبود تا اینکه چند وقت پیش زیر بمباران و موشکهای اسرائیلی- آمریکایی یادمان آمد که این امپریالیسم چه زهر هلاهلی است. اگر امپریالیسم، آن هم از نوع آمریکاییش برای ما فعلا فقط یک طعم تلخ بوده در میان مردمان همسایهمان فقر، سیهروزی و فلاکت بودهاست. چه جانهای عزیزی که زیر بمبهایشان پرپر شده و چه زندگیها که زیر سایهی شومشان متلاشی شدهاست. بله سری بچرخانیم میبینمشان: افغانستان، عراق، سوریه، لیبی و… .
شاید شما هم این طور فکر میکنید که چنین سرنوشت شومی به خاطر دولتها و حاکمان ستمگرمان است. آن از صدام که جنایتهایش شهرهی عام و خاص بود، آن هم از قذافی که این اواخر همه را داشت قتلعام میکرد، تکلیف طالبان و جمهوریاسلامی هم که روشن است. شاید فکر میکنید آمریکا میآید که شر اینها را کم کند ولی ناگزیر همچنین باتلاقی بهجامیگذارد.
اگر واقعا این چنین فکر میکنید، بد نیست نگاهی به کشورهای آمریکای لاتین بیاندازید. در تعدادی از این کشورها نه تنها دولتهایی ضدکارگری و ستمگر سرکار نبودند، بلکه برخلاف جمهوریاسلامی تلاش زیادی برای افزایش خدمات عمومی مانند آموزش و بهداشت رایگان انجام دادند. با اینحال با مداخلات آمریکا این کشورها به خاک و خون کشیده شدند. نمونهی روشن آن سرنگونی دولت «سالوادور آلنده» و کودتای «پینوشه» فاشیست با حمایت آمریکا و قتلعام تکاندهندهی مخالفین بود. بله آمریکا برای سرنگونی دولتهای ستمگر به کشوری حمله نمیکند. برای منافع سرمایهدارانه حمله میکند. در جایی مانند خاورمیانه دولتهای ستمگر را بهانه میکند، در جایی مانند آمریکای لاتین کودتا راهمیاندازد و جنایت و سربهراه کردن کارگران و فرودستان را به عوامل داخلیش میسپارد.
اگرچه این منطقه از دنیا رنج و فلاکتهای زیادی از مداخلات امپریالیسم دیدهاست، اما نمونههای درخشانی از مقاومت و ایستادگی در مقابل امپریالیسم هم به نمایش گذاشتهاست. قیام قهرمانانهی مردم کوبا و مقاومت جانانهی آنان در مقابل آمریکا امیدی در دل کارگران جهان زنده نگهداشته که امپریالیسم با همهی قدرت و ثروتش میتواند در مقابل ارادهی ما کارگران به زانو دربیایید اگر متحد شویم. نمونهی دیگر آن مقاومت فرودستان ونزوئلا و حمایتشان از «هوگو چاوز» علیه کوتای آمریکایی بود. راز کینهی آمریکا و متحدانش از این کشورها همین مقاومتهاست.
«جان پیلگر» در مستند «جنگ علیه دمکراسی» به گوشهای از مداخلات آمریکا در این کشورها، شکست تعدادی و مقاومت تعداد دیگری از آنها میپردازد. آقای پیلگر مستندساز اهل استرالیا بود که عمدهی کارهایش به افشاگری علیه سیاستهای جنگطلبانه و مداخلهجویانهی غرب در بسیاری از کشورهای دنیا میپرداخت. او در این مستند نشان میدهد که چگونه غرب در کشورهای آمریکای لاتین از جمله: ونزوئلا، شیلی، بولیوی، گواتمالا و نیکاراگوئه به دولتهای منتخب و محبوب مردم حمله کرد. دولتهایی که اصلا شبیه جمهوریاسلامی یا صدام نبودند، بلکه برعکس خدمات اجتماعی چشمگیری را در راستای منافع فرودستان جامعه دنبال میکردند. تنها شباهتی که به دولتهای خاورمیانه داشتند همسو نبودن با سیاستهای آمریکا بود. پس اگر شما هم میخواهید تصویر دقیقتری از امپریالیسم کسب کنید. مستند ارزشمند «جنگ علیه دمکراسی» را ببینید.